Verspreiding van nieuwe PRODEC-resultaten
De resultaten van het PRODEC-onderzoek rond Intra-Europese migratie in 4 Europese steden
Op 9 december, organiseerde FEANTSA een webinar over de rechten van mobiele EU-burgers[1] en het vrije verkeer van personen. Vier organisaties uit de thuislozensector uit vier verschillende Europese steden leggen de resultaten van de PRODEC-studie voor : Arrels Fundació voor Barcelona, Bischof-Hermann-Stiftung voor Münster, DIOGENES en Bruss’help voor Brussel, en Stockholms Stadsmission voor Stockholm.
Nieuwe resultaten op europees niveau
Vele dakloze mobiele EU-burgers zijn langdurig dakloos[2]. Mobiele EU-burgers zijn vaak oververtegenwoordigd in de daklozenpopulatie van veel Europese grootsteden:
- in Barcelona zijn bijvoorbeeld 27% van de daklozen die door Arrels Fundació in november 2020 werden ondervraagd, EU-migranten. Dit percentage ligt veel hoger dan dat voor de mobiele EU-burgers die in Barcelona wonen[3];
- in Stockholm hadden slechts 21% van de respondenten van de 2020 Stadsmission-enquête voor dakloze mobiele EU-burgers een Zweeds socialezekerheidsnummer[4];
- in Brussel hadden 63% van de dakloze mobiele EU-burgers die DIOGENES in 2020 begeleidde geen wettelijk verblijfsstatuut, hoewel 56% van hen al ruim 5 jaar in de europese hoofdstad verbleef[5];
- in Münster (Duitsland) tenslotte waren 88% van de dakloze mobiele EU-burgers die eind 2020 door de Bischof-Hermann-Stiftung werden ondervraagd, minstens reeds 6 maanden dakloos[6];
- in Denemarken, Oostenrijk, Frankrijk en Luxemburg bemerken we gelijkaardige patronen[7].
Een oproep tot aanpassing van het Europees beleid
Ondanks deze gegevens wordt de precariteit van mobiele EU-burgers noch op Europees, noch op nationaal niveau voldoende aangepakt. Het PRODEC-project vindt plaats in een context waarin de Europese Commissie plant om de richtlijnen inzake vrij verkeer (2022) aan te passen[8]. FEANTSA en haar leden die actief zijn op het terrein hebben lacunes vastgesteld in de nationale omzetting van de richtlijn inzake vrij verkeer, wat bijdraagt tot de precariteit, en vaak ook de thuisloze situatie van veel mobiele EU-burgers. De vage definitie van een "werknemer", de moeilijkheden bij de inschrijving in de gemeente, de ontoereikende toegang tot gezondheidszorg of de erkenning als werkzoekende zijn enkele van de vastgestelde belemmeringen[9]. Het is van groot belang dat in de nieuwe richtlijnen rekening wordt gehouden met deze belemmeringen en dat ze op passende wijze worden aangepakt. Daarom hebben we een aantal stakeholders uitgenodigd voor het panelgesprek van 9 december:
- Dominique Be, Policy Officer bij DG EMPL (Europese Commissie) stelde cijfermateriaal ter beschikking aangaande intra-Europese migratie. Hij merkte op dat mensen hun land vooral verlaten om te ontsnappen aan de moeilijke levensomstandigheden in het land van herkomst. Volgens hem organiseert het vrij verkeer van personen geen Europees welvaartsstelsel, maar enkel de Europese arbeidsmarkt, en is het bijgevolg niet de oorzaak van dak- en thuisloosheid. Hij omschreef het concept ‘vrij verkeer van personen’ en verduidelijkte het doel van de herziening van de richtlijn: het gaat eerder om een begripsverduidelijking dan om een -wijziging. In 2021 werd een referendum georganiseerd; de herziening zal naar verwachting in 2022 worden bekendgemaakt.
- Patricija Kezele, Seconded National Expert bij de Europese Arbeidsautoriteit (ELA), wees op de vele projecten van de ELA om de lidstaten zo goed mogelijk te ondersteunen bij de toepassing van de Europese richtlijn betreffende het vrije verkeer van personen: capaciteitsopbouw, toegang tot informatie, bestrijding van zwartwerk, coördinatie van de sociale zekerheid, enz. Ze stelde het EURES-portaal voor, een netwerk dat informatie over vrij verkeer bevat en grensoverschrijdende werkgelegenheid ondersteunt.
- Maria Czechowicz, vice-consul van de Republiek Polen in Brussel gaf ons een concrete illustratie van de wijze waarop het consulaat mensen in moeilijkheden ondersteunt. Zij herinnerde ons eraan dat het belangrijk is elke situatie afzonderlijk aan te pakken, en samen te werken met de actoren op het terrein. Het Poolse consulaat organiseert de terugkeer naar het land van herkomst van landgenoten in moeilijkheden. Wanneer dit niet mogelijk is kan bijstand in België worden verleend. Deze hulp is weliswaar beperkt tot eenmalige financiële bijstand of de afgifte van een gratis paspoort. Zij benadrukt de noodzaak van langdurige steun voor dakloze intra-Europese migranten in Brussel.
FEANTSA en haar leden roepen op tot meer en betere maatregelen om mobiele EU-burgers die zich in een kwetsbare situatie bevinden te ondersteunen. Bijvoorbeeld: het vergemakkelijken van het registratieproces voor mobiele EU-burgers, ongeacht of ze werkzoekend zijn of niet, hen toegang geven tot basisgezondheidszorg (niet enkel in noodgeval), het verstrekken van huisvesting ongeacht het land van herkomst, of het ontwikkelen van specifieke werkgelegenheid programma's voor diegenen die zich op de arbeidsmarkt willen begeven, maar daar moeite mee hebben.
Dit evenement maakt deel uit van de lopende werkzaamheden van FEANTSA over het verband tussen EU-migratie en dak- en thuisloosheid, die momenteel worden verricht in het kader van het PRODEC-project (Protecting the Rights of Destitute Mobile EU citizens). Dit project wordt financieel gesteund door EPIM, het Europees Programma voor Integratie en Migratie
Referenties
[1] Mobiele EU-burgers zijn onderdanen van een EU-lidstaat die naar een andere lidstaat verhuizen om gebruik te maken van hun recht van vrij verkeer en verblijf uit te oefenen. Hun familieleden kunnen die recht ook uitoefenen. Voor meer informatie, zie de EU-richtlijn 2004/38/EC: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32004L0038
[3] Arrels Fundació (2021) ‘Vivir en la calle en Barcelona. Radiografía de las personas de origen comunitario’. https://www.feantsa.org/public/user/Arrels_MobileEUCitizens_Report.pdf
[4] Stockholms Stadsmission (2021) ‘Report on the vulnerability of Stockholm’s destitute EU citizens’. To be published.
[5] Bruss’help and DIOGENES (2021) ‘Focus sur les ressortissants de l’UE accompagnés en 2020’. To be published.
[6] Bischof-Hermann Stiftung Münster (2021) ‘Mobile citizens in precarious living conditions: Results from a survey of 100 mobile EU citizens in Münster, Germany’. https://www.feantsa.org/en/report/2021/09/20/mobile-eu-citizens-in-precarious-living-conditions-results-from-a-survey-of-100-mobile-eu-citizens-in-munster-germany
[9] https://www.feantsa.org/public/user/Activities/projects/Prodec/Policy-paper-final-07022020.pdf
-
Replay of the session