Poolse interculturele bemiddeling

Mensen van Poolse origine migreren in de eerste plaats naar België om werk te vinden en zodoende hun situatie te verbeteren ten opzichte van het leven in hun thuisland. Het gaat vooral om alleenstaande mannen van gemiddeld 40 tot 50 jaar. De meesten komen uit het noordoosten van Polen (Bialystok - een regio waar de werkloosheid bijzonder hoog is). We stellen verschillende problemen vast die kenmerkend zijn voor deze bevolking:

1. Zwartwerk in de bouw, zonder specifieke diploma’s. Sommigen krijgen arbeidsongevallen, wat kan leiden tot een verslechtering van hun sociale en economische situatie kan verslechteren en uiteindelijk tot dakloosheid.
2. Overmatig gebruik van sterke drank (Ravini, wodka, …). Alcohol kan leiden tot geweld in de groep en diverse andere problemen: diefstal of verlies van bezittingen, geestelijke en psychische stoornissen, gezondheidsproblemen, geheugenstoornissen, enz.
3. Belang van de groep: de begrip groep en het gevoel erbij te horen zijn van essentieel belang, net als de rol van de ouderen die de nieuwkomers wegwijs maken en steunen. Het groepsgevoel primeert, het zorgt voor zekerheid en vervult de relationele behoeften. Hoewel de groep een bepaalde vorm van bescherming biedt, kan ze ook bron zijn van allerlei spanningen. 
4. Uiteenlopende medische problemen: vaak verbonden aan de gevolgen van alcoholgebruik (Korsakov, epileptische aanvallen, …) of het leven op straat (ongezonde voeding, blootstelling aan virussen, kwetsuren en open wonden, zweren, …).
5. Complexe juridische en administratieve situatie: de meeste Poolse straatbewoners verblijven zich in een onregelmatige situatie op Belgisch grondgebied. Een groot aantal heeft ‘de facto’ geen papieren (is zijn Poolse identiteitskaart kwijt). In elke groep zijn er echter mensen die in België nog rechten kunnen krijgen.
6. Zelden of nooit gebruik maken van de diensten die hulp verlenen. Afgezien van de kosteloze eerstelijnsdiensten: La Fontaine, enkele sociale restaurants, de spoedafdelingen van ziekenhuizen, ... In plaats van naar noodopvangcentra te gaan, leven de meeste van deze mensen op straat of in een kraakpand.

Degenen die onregelmatig  in ons land verblijven, komen terecht in een vicieuze cirkel: zonder geld krijgen ze geen toegang tot een woning op de huurmarkt; zonder woonst hebben ze geen officieel adres; zonder officieel adres kunnen ze zich niet inschrijven in de gemeente, de eerste stap om hun verblijf te regulariseren; zonder officiële documenten (kwijt of gestolen) kunnen ze geen werk vinden; zonder werk hebben ze geen geld; ... Als we daar de problemen in verband met alcoholgebruik en de gezondheidsproblemen aan toevoegen, wordt het voor de Poolse straatbewoners erg lastig om een uitweg te vinden. Deze mensen hebben alleen nog recht op dringende medische hulp (DMH). Maar zelfs dat is niet vanzelfsprekend, er moeten dikwijls meerdere en ingewikkelde stappen aan voorafgaan. Bovendien dekt de DMH een reeks noodzakelijke behandelingen niet, zoals bijvoorbeeld de nazorg in geval van alcoholontwenning.

Onder meer via haar Poolssprekende straathoekwerkers steunt en begeleidt het team van DIOGENES de straatbewoners van deze gemeenschap in hun pogingen om toegang te krijgen tot hun rechten en tot hulp en verzorging. Daartoe ontwikkelen wij meerdere samenwerkingsverbanden op met een aantal belangrijke actoren: het Poolse consulaat (afgifte van paspoorten, ...), Poverello (verblijf in een opvanghuis en toegang tot huisvesting), Barka (vrijwillige terugkeer naar Polen in een leefgemeenschap), straathoekwerkers van de gemeente Sint-Gillis, La Fontaine (basiszorg en hygiëne), Iris-ziekenhuizen (ontwenningskuur, ...).